[Idril]

Dawniej sÂłyszaÂło siĂŞ o typach lubelskich, sÂądeckich, kieleckich i dÂąbrowsko-  tarnowskich maÂłopolakĂłw, dzisiaj juÂż nie sÂłyszaÂłam, Âżeby ktoÂś tak dzieliÂł.
Czy ten podziaÂł nadal funkcjonuje?
Jaki linie prezentowaÂły poszczegĂłlne typy? ( nie wiem czy jasno siĂŞ wyraziÂłam swoim laickim jĂŞzykiem, chodzi mi o rody koni  )
Czy mo¿na jeszcze odró¿niÌ jeden typ od drugiego? (tzn czy konie z linii przedstawicieli danej odmiany wci¹¿ zachowa³y cechy charakterystyczne dla danego typu)
I wreszcie: Czym siê one róŸni³y od siebie?
MoÂże jakieÂś zdjĂŞcia?
Nie byÂło jeszcze takiego tematu, ani nawet nigdzie nie byÂło o tym wspomniane, a wydaje mi siĂŞ to interesujÂące wiĂŞc mam nadzieje, Âże pomysÂł na temat dobry.

[montana]

ChodziÂł mi teÂż wÂłaÂśnie po gÂłowie taki temat

Troche teorii z Hipologii Grabowskiego :

Regionalne odmiany to : kielecka, lubelska, sÂądecka o dÂąbrowskotarnowska.
 
Odmiana kielecka uksztaÂłtowaÂła siĂŞ w znacznej mierze przez oddziaÂływanie w ciÂągu wieku ( od roku 1817 do 1915 ) na pogÂłowie konie miejscowych uszlachetnionych uprzednio krwiÂą orientalnÂą, reproduktorĂłw PSO JanĂłw Podlaski: pó³krwi angielskiej i  angloarabskiej oraz ras czystych. W czasie okupacji austriackiej podczas I Wojny ÂŚwiatowej, poczÂąwszy od roku 1915 zaczĂŞÂły siĂŞ na KielecczyÂźnie silne oddziaÂływanie wĂŞgierskich szczepĂłw pó³krwi: schagya, dahoman, gazlan, gidran, furioso, przedÂświt. W okresie miĂŞdzywojennym ogiery tego typu byÂły uÂżywane nadal czĂŞsto. Charakter hodowli terenowej kielecczyzny byÂł zawsze skierowany na rasĂŞ angloarabskÂą, a w niektĂłrych jej rejonach bardziej nawet na orientalnÂą. Hodowla ta miÂła najmniej ze wszystkich odmian konia maÂłopolskiego domieszek krwi anglonormandzkiej i wschodniopruskiej lub poznaĂąskiej. OkolicznoÂści te sprawiÂły, ze konie kieleckie przedstawiajÂą najczystszy pratyp rasy maÂłopolskiej.

Odmiana lubelska ksztaÂłtowaÂła siĂŞ do roku 1915 podobnie jak odmiana kielecka. Od koĂąca XIX wieku przez caÂły okres miĂŞdzywojenny staniaÂło na LubelszczyÂźnie kilka stadnin prywatnych, ktĂłre opieraÂły swÂą hodowlĂŞ na obcej krwi: np. Osmolice i KlemensĂłw – anglonormandy, Bychawa i WojsÂławice – wschodbioprusy, konie niemieckie, Piotrowice – karabachy. ByÂły tez stadniny, ktĂłre hodowaÂły konie zimnokrwiste oraz pogrubione. Za czasĂłw II Rzeczypospolitej i Polski Ludowej uÂżywano ogierĂłw poznaĂąskich i mazurskich. Co za tym idzie genotyp konia lubelskiego nie jest tak czysty jak konia kieleckiego, co powoduje pewne ró¿nice fenotypowe.

Odmiana sÂądecka konia maÂłopolskiego powstaÂła i rozwinĂŞÂła siĂŞ na terenie byÂłych powiatĂłw nowosÂądeckiego i czĂŞÂści limanowskiego. PodÂłoÂżem byÂły nieduÂże gorÂącokrwiste konie wszechstronnie uÂżytkowe, pochodne tureckich orientali, koni wĂŞgierskich i siedmiogrodzkich. Rok 1812 byÂł momentem przeÂłomowym dla tej hodowli, gdyÂż z zaÂłoÂżonych wĂłwczas paĂąstwowych stad ogierĂłw w DrohowyÂżu i Olchowcach na punktach kopulacyjnych w SÂądecczyÂźnie rozstawiono  reproduktory pó³krwi arabskiej z austrowegierskich stadnin w Babolnej i Radowcach. ByÂły to miĂŞdzy innymi na poczÂątku ogiery : el Bedavi, gidrany, schagye, a poÂźniej amurathy, dahomany, gazlany, marzouki i inne. Od drugiej poÂłowy wieku XIX zaczĂŞto „pogrubiaĂŚ” stosunkowo drobne pogÂłowie ogierami z rodĂłw o przewadze peÂłnej krwi angielskiej, jakimi byÂły : noniusy, furioso, north stary, ostregery, anoniusy, cavaliery. Pod koniec wieku XIX uzupeÂłniÂł je szczep przedÂświt. Te rody i szczepy wprowadziÂły odsetek krwi anglonormandzkiej, ktĂłra dobrze siĂŞ asymilowaÂła z pogÂłowiem koni SÂądeczczyzny. WkrĂłtce z potomstwa wybiÂły siĂŞ furioso i przedÂświty, a reproduktory tych dwĂłch szczepĂłw uznano za najlepsze ameliatory tamtejszych koni uszlachetnionych krwiÂą orientalnÂą. W roku 1935 nabyto dla SÂądecczyzny piĂŞĂŚ ogierĂłw furioso typu radowieckiego, ktĂłre odegraÂły duÂża rolĂŞ w hodowli sÂądeckiej. Po II Wojnie ÂŚwiatowej w roku 1952 importowano z CzechosÂłowacji 14 ogierĂłw szczepĂłw furioso i przedÂświt bardzo duÂżego kalibru, znacznej masy ciaÂła, limfatycznej konstytucji i ciemnego umaszczenia. Konie sÂądeckie reprezentowaÂły typ konia wszechstronnie uÂżytkowego, szlachetnego, rÂączego, wytrzymaÂłego o zrĂłwnowaÂżonym temperamencie.

Odmiana d¹browskotarnowska rasy ma³opolskiej wytworzy³a siê w by³ym powiecie D¹browa Tarnowska i pó³nocnej czêœci by³ego powiatu Tarnów. Konie d¹browskotarnowskie s¹ pochodnymi gidranów ³¹czonych od po³owy wieku XIX z orientalnymi klaczami miejscowymi. W porównaniu z innymi odmianami koù d¹browskotarnowski mia³ wiêksz¹ iloœÌ pe³nej krwi, reprezentuj¹c typ angloaraba pó³krwi, Charakterystyczn¹ dla tej odmiany jest maœÌ kasztanowata, ale trafia³y siê tak¿e konie gniade. Koù d¹rowskotarnowski by³ ze wszystkich odmian najbardziej ros³y, koœcisty i wykazywa³ najwiêksze zdolnoœci skokowe.

Ró¿nice w wymiarach podstawowych miêdzy odmianami koni ma³opolskich na ogó³ nie by³y du¿e. Rodowody koni ma³opolskich by³y zró¿nicowane wskutek odrêbnoœci ich pochodzenia sprzyja³o to jednak heterozji wewn¹trzrasowej.
Najbardziej skonsolidowanÂą byÂła odmiana dÂąbrowskotarnowska, ktĂłra byÂła najmniej spokrewniona z pozostaÂłymi odmianami. Odmiana lubelska wykazywaÂła nieco wiĂŞksze spokrewnienie z kielecka, a kielecka z sÂądeckÂą.

[korsarz]

A czy prawdÂą jest to, Âże gidrany sÂą/byÂły najbardziej pobudliwe z wszystkich odmian regionalnych konia maÂłoplskiego?KiedyÂś hodowano je w Prudniku.ZresztÂą do dziÂś sÂą tam rody ÂźeĂąskie wywodzÂące siĂŞ od kalczy rasy gidran.

[jasiek]

ta klasyfikacja jest co najmniej niekompletna, powsta³a w czasie, gdy ówczesna politpoprawnoœÌ zabrania³a wspominaÌ o ziemiach polskich na wschód od Bugu, jak popatrzycie na rodowody stadninowych koni to du¿a czêœÌ wywodzi siê z kresów w³aœnie, nie mówi¹c ju¿ o wschodniej Ma³opolsce (Lwów to nie kresy!)